ފައިސާ ޗާޕު ނުކުރުމަށް އިލްތިމާސް ކުރަމުން އައިއެމްއެފުން އިތުރަށް ބުނެފައިވަނީ އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓުގެ ޕެގް އިތުރަށް ހިމާޔަތްކޮށް ބެލެންސް އޮފް ޕޭމަންޓް ޑެފިސިޓް ހުއްޓުވުމަށް މަނިޓަރީ ޕޮލިސީ މިހާރަށްވުރެ ހަރުކަށިކުރަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.
މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ (އެމްއެމްއޭ) އިން އެކްސްޓާނަލް އެންކަރެއްގެ ގޮތުގައި އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓް ބޭނުންކުރި ނަމަވެސް ސަރުކާރަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ ޗާޕު ކުރުމުން ނުވަތަ ވަރުގަދަ އޯޕަން މާކެޓް އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި ބައިވެރިވުމުން މަނިޓަރީ ސްޓެބިލިޓީ އަށް ނުރައްކާވާ ކަމަށް އައިއެމްއެފް ބުނެ އެވެ.
އަހަރީ އާޓިކަލް ހަތަރެއްގެ މަޝްވަރާތަކަށް ފަހު ނެރުނު ބަޔާނުގައި އައިއެމްއެފްގެ އެގްޒެކެޓިވް ޑިރެކްޓަރުން ލަފާ ދެނީ ބައިނަލް އަގްވާމީ ރިޒާވްތަކާއި އަގުތަކަށް ކުރާ ޕްރެޝަރުތައް ކުޑަކުރުމަށް، އެމްއެމްއޭ އިން ސަރުކާރަށް ދޭ އެޑްވާންސްތައް ނައްތާލަން ޖެހޭނީ މަޑުމަޑުން ކަމުގައެވެ.
"އިންފްލޭޝަނަރީ ޕްރެޝަރުތައް އިތުރުވެ ނުވަތަ މަތިވެފައިވާ ޕެރެލަލް މާކެޓް ޕްރީމިއަމް އިތުރަށް ފުޅާވެއްޖެ ނަމަ މަނިޓަރީ ޕޮލިސީ އިތުރަށް ހަރުކަށި ކުރުމަށް އެމްއެމްއޭ އިން އޮންނަން ޖެހޭނީ ތައްޔާރުވެ،" އައިއެމްއެފުން ބުނެފައިވެއެވެ.
އައިއެމްއެފުން ސްރީ ލަންކާ އަށް ވަނީ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް މިސް-ޓާގެޓް ކުރުމުގެ ގޮތުން ފައިސާގެ އަގު ދަށްކުރަން ލަފާ ދީފައެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖެ އަށް ވަނީ ފައިސާގެ އަގު އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓޭނެ ފަދަ ޕޮލިސީ އެއް ގެންގުޅުމަށް އިލްތިމާސްކޮށްފައެވެ.
މިހާރު އޮތް މަނިޓަރީ ޕޮލިސީ އޮނިގަނޑުގެ ދަށުން އަގު ހަމަޖެއްސުމަށް އަމާޒެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރަނީ އެމެރިކާ ޑޮލަރުގެ އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓް ޕެގް ކަމަށާ އަދި މި ޕޮލިސީގެ ދަށުން ޑޮމެސްޓިކް މަނީ ސަޕްލައި އާއި އިގުތިސާދީ މަސައްކަތްތައް ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުން ކުރާ އޮޕަރޭޝަނަލް ޓާގެޓަކީ ބޭންކިން ނިޒާމުގެ ލިކުއިޑިޓީ ޕޮޒިޝަން ކަމަށް އެމްއެމްއޭ އިން ބުނެ އެވެ.
އައިއެމްއެފުން ބުނިގޮތުގައި އިރުމަތީ އޭޝިއާގެ އެކްސްޕޯޓް ޕަވަ ހައުސްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅަށް މަސައްކަތް ކުރާ ގިނަ ކުންފުނިތަކުން ވެސް މިފަދަ ނިޒާމުތަކެއް ހިންގަމުންދިޔަ ނަމަވެސް، އިގުތިސާދު ރަނގަޅުވާއިރު ވަރުގަދަ އޯޕަން މާކެޓް އޮޕަރޭޝަންތަކުގެ ތެރެއިން ޕޮލިސީ ރޭޓެއް ތަންފީޒު ކުރުމަށް ކުރާ ކޮންމެ މަސައްކަތަކީ ރިޒާވް ދަށްވެ، އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓަށް ޕްރެޝަރު ކުރިމަތި ކުރުވާ ކަމެކެވެ.
ކޮރޯނާ ވައިރަސްގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ސަބަބުން ފަތުރުވެރިކަމުގެ އާމްދަނީ ކެނޑިގެން ދިޔުމާ އެކު، ރާއްޖޭގެ ޖީޑީޕީ 2020 ވަނަ އަހަރު 33.5 އިންސައްތަ ދަށްވެފައި ވީ ނަމަވެސް، އެމެރިކާ ޑޮލަރުގެ އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓް ޕެގް ކަމުގައިވާ 15.4 ރުފިޔާ ގައި ވަނީ ހިފަހައްޓާފައެވެ.
ލަފާ ކުރެވޭ ގޮތުގައި މިއަހަރު ރިއަލް ޖީޑީޕީ 37 އިންސައްތަ ކުރިއަރާނެއެވެ.
ނިމިދިޔަ އަހަރު އިގުތިސާދު ރަނގަޅުވީ ނަމަވެސް، ރާއްޖޭގެ ފޮރިން ރިޒާވް ވަނީ 985 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރުން 806 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރަށް ދަށްވެފައެވެ. މިއަހަރު ފޮރެކްސް ރިޒާވް 695 މިލިއަން ޑޮލަރަށް ދަށްވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.
އިންޓަރެސްޓް ރޭޓް އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓުމަށްޓަކައި ފައިސާ ޗާޕް ކުރުމަށް ފަހު ރިޒާވް ވިއްކަން ފެށުމުން އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓެއްގެ ބަދަލުގައި ރިޒާވް ފައިސާގެ ޓާގެޓިން ޕޮލިސީ އަކަށް ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެތެރޭގެ ދަރަނި ބޮޑުވެ ރިޒާވްތައް ވަނީ ދަށަށް ގޮސްފައެވެ.
އައިއެމްއެފްގެ ތަފާސް ހިސާބުތައް ދައްކާ ގޮތުން 2022 ވަނަ އަހަރު ޑޮމެސްޓިކް ކްރެޑިޓް ގްރޯތް 20.8 އިންސައްތަ ކުރިއަރާފައިވާއިރު، މިއީ 2021 ވަނަ އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު 8.8 އިންސައްތައިގެ ކުރިއެރުމެކެވެ.
ސްރީ ލަންކާ ގައި ޑޮމެސްޓިކް ކްރެޑިޓްގެ ޕްރެޝަރު ރުޕީ އަށް އަންނައިރު، އިމްޕޯޓަރުންނާއި އެކްސްޕޯޓަރުން ހާސްވި ކަމުގައި ވިޔަސް "ފަސްޓް ލައިން އޮފް ޑިފެންސް" ގެ ގޮތުގައި އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓާ އެކު ރުޕީގެ އަގު ދަށްކުރުމަށް އައިއެމްއެފުން އިލްތިމާސްކުރެއެވެ.
މިފަދަ "ފަސްޓް ލައިން އޮފް ޑިފެންސް" ފައިސާ 2018 އާއި 2020 ވަނަ އަހަރު ވެއްޓިގެން ދިއުންވެގެން ދިޔައީ ސްރީ ލަންކާ ޑިފޯލްޓްވުމަށް ދިޔަ މަގުމަތީގައި ލިބުނު ދެ ޑައުންގްރޭޑް ކަމުގައި ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވެ އެވެ.
ލަންކާގެ ރުޕީގެ އަގު ދަށްވި އިރު، މުސާރަ ކުޑަވުމުގެ ސަބަބުން ލަންކާގެ އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކަށް ކާބޯތަކެތި ހޯދަން ވަނީ ދަތިވެފައެވެ. އަދި ރުޕީގެ ހަމަ އަގު ހަނޑުލުން އަގު ކުރުމަށް ވަނީ މެދުވެރިވެފައެވެ.
ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުގެ އާމްދަނީ އާއި ހިލޭ އެހީ 2021 ވަނަ އަހަރު 26.6- އިންސައްތަ އިން 2022 ވަނަ އަހަރު ޖީޑީޕީ ގެ 28.9 އިންސައްތަ އަށް އަދި 2023 ވަނަ އަހަރު 29.6 އިންސައްތަ އަށް ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.
ރާއްޖޭގެ ހަރަދުތައް މައްޗަށް ދިޔަ ވަރަކަށް ޑެފިސިޓް އޮތީ ޖީޑީޕީގެ 14.3 އިންސައްތައިގައެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރު ޑެފިސިޓް 9.9 އިންސައްތަ އަށް ދަށްވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭއިރު، ހިލޭ އެހީ ނުލިބިއްޖެނަމަ އާމްދަނީ 15.4 އިންސައްތަ އިން ޖީޑީޕީގެ 11.4 އިންސައްތަ އަށް ދަށްވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.
އިގުތިސާދީ ގޮތުން ހޯދި ވަރުގަދަ ކުރިއެރުމާއި ޕެގްގެ ތެރޭގައި ޖީޑީޕީ އަށް ހުރި ދަރަނި 154 އިންސައްތަ އިން ޖީޑީޕީގެ 127 އިންސައްތަ އަށް ދަށްވެފައިވެއެވެ.
މިއާ ހިލާފަށް ޕޮލިސީ ރޭޓް ދެމެހެއްޓުމަށް ވަރުގަދަ އޯޕަން މާކެޓް އޮޕަރޭޝަންތަކެއް ހިންގާ ފުރިހަމަ މަރުކަޒީ ބޭންކެއް އޮތް ލަންކާ ގައި ވަނީ އެމެރިކާ ޑޮލަރަށް 200 އިން 360 ރުޕީ އަށް ވެއްޓިފައެވެ.
ކޮރޯނާ ވައިރަސްގެ ދަތިތަކުން އެހެން ގައުމުތައް އަރައިގަތް ކަމުގައި ވިޔަސް، ލަންކާގެ އިގުތިސާދު ގާތްގަނޑަކަށް 8.7 އިންސައްތަ އަށް ވަނީ ދަށްވާން ފަށާފައެވެ.
ލަންކާ ރުޕީ އާއި ދިވެހި ރުފިޔާގެ ވެސް އަގު ކަނޑައަޅަނީ އިންޑިއާގެ ރިހި (ފަހުން ރަން) ރުޕީ އިން އެމެރިކާ ޑޮލަރަށް 4.70 އަދި ޕައުންޑް ސްޓާލިންގް އަށް 13.6 ގެ ރޭޓުގައެވެ.
އެކަމަކު އައިއެމްއެފުން އިންޒާރު ދީފައި ވަނީ ރާއްޖެ އަދިވެސް އޮތީ ދަރަނީގެ ނުރައްކާ ހާލަތެއްގައި ކަމަށެވެ.
އެމްއެމްއޭ އިން 2009 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން އޯޕަން މާކެޓް އޮޕަރޭޝަން ގެންގުޅެން ފަށާފައިވެއެވެ. އަދި ސިވިލް ސާވިސްގެ މުސާރަ ވެސް އާންމު ވޯޓެއްގެ ދަށުން ބޮޑުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި އޭގެ ފަހުން އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރަށް ޗައިނާ އިން ލޯނު ނަގަން ވެސް ފަށާފައިވެއެވެ.
