މުއްސަނދިކަމުގެ ފަރަގަކީ އާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ހައްލުގެ ފުރަތަމަ ފިޔަވަޅަކީ ޒަކާތެވެ. އިސްލާމްދީނުގެ ތިންވަނަ ރުކުން ކަމަށްވާ ޒަކާތަކީ މިއަށްވުރެ ހަމަހަމަ މުޖުތަމަޢެއް އުފެއްދުމާއި، އެންމެ ފުދުންތެރި ދުނިޔެ އުފެއްދުމުގެ ތަޅުދަނޑިއެވެ. ޒަކާތްދިނުމަކީ ދީނުގެ ފަރުޟުތަކުގެ ތެރެއިންވާ ފަރުޟެކެވެ.
ޒަކާތަކީ މުއްސަނދިކަން ފުދޭވަރަކަށް ނުވަތަ އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ވުރެ ގިނައިން ދޫކޮށްލާފައިވާކަން އަންގައިދޭ ދަރަޖައެކެވެ. (އަރަބި ބަހުން ނިސާބު ކިޔަނީ) ފަހަނައަޅައި ގޮސްފައިވާ ހުރިހާ މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބެކެވެ. އެއީ އާންމުކޮށް %2.5 ގެ ރޭޓުން ދައްކަންޖެހޭ އެއްޗެއް ނަމަވެސް، މުއްސަނދިކަމުގެ ބާވަތަށް ބަލާފައި ތަފާތުވެ އެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ޒަކާތް ދިނުމަކީ އެހެން ދީންތަކުގައި ސޮދަގާތްކުރުމުގެ ބައެއް އުސޫލުތަކާއި ޝަރުތުތަކާ ތަފާތު ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް ކްރިސްޓިއަން ދީންތަކުގައި ދިހައެއް ދިނުމުގެ އުސޫލުން ތަބާވާ މީހުން އަހަރަކު ލިބޭ އާމްދަނީގެ ދިހައިން އެއްބައި ޗާޗަށް ދޭ ކަމަށް ވެއެވެ.
މިއީ ހަމައެކަނި މުސްލިމުންނަށް ސޮދަގާތުގައި ދިނުމަށް މަގުދައްކައިދޭ ރޭޓް ތަފާތު ކުރުމަށް ފުދޭ ކަމެކެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ޒަކާތް ތަފާތުވަނީ ވަކި މިސްކިތަކަށް ނުވަތަ ވެރިއަކަށް ދައްކަން ނުޖެހޭތީ އެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެއީ ސީދާ އެ ލިބުން ޝަރުތު ހަމަވާ ފަރާތްތަކަށް ދެވޭ އެއްޗެކެވެ.
ގުރުއާނުގައި ވަކިން ހާއްސަކޮށް އިޝާރާތްކޮށްފައިވަނީ ސަދަގާތްކުރުމުގެ ހަގީގީ ސަވާބު މާތްالله ދެއްވައެވެ. އަދި މަޝްހޫރު އެތައް ހަދީސްއެއް ވެސް މި ތަސައްވުރާ ގުޅިފައިވެ އެވެ.
ގުރުއާނާއި ހަދީސުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދަނީ އިސްލާމްދީނުގައި ޒަކާތުގެ ދައުރަކީ:
- ހުރިހާ މުދަލަކީ މާތްالله ގެ ފަރާތުން ލިބޭ އެއްޗެއްކަން އިންސާނާއަށް ހަނދާންކޮށްދޭ
- މުއްސަނދިކަން އަލުން ބަހާލަން ޖެހޭކަން ހަނދާންކޮށްދޭ
- އަހަރަކު އެއްފަހަރު އަދި މުޅި އަހަރު ދުވަހު ވެސް ޞަދަޤާތް ދިނުމުގެ އާދައެއް ބިނާކުރުން
- ފަގީރުކަން ބޮޑު މީހުން ހިމާޔަތްކޮށް މަތިވެރިކުރުން
ޒަކާތުން މީހުންގެ ހިތްތައް މަޑުމައިތިރިވެ، މުއްސަނދިކޮށްދޭއިރު، ޒަކާތާއި ސޮދަގާތް ދިނުމަކީ މި ހަޔާތުގައިވެސް އަދި އަނެއް ހަޔާތުގައިވެސް އެހީތެރިވެދޭ ހެޔޮ އަމަލުތަކެކެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ޒަކާތަކީ އާމްދަނީގެ ނުތަނަވަސްކަމާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ތަޅުދަނޑިއެއް ނަމަވެސް އެއީ އަމިއްލައަށް ފުދޭވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އިސްލާމީ އަހަރުގެ ވަކި ވަގުތުތަކެއްގައި، އަދި މުއްސަނދިކަމުގެ ބާވަތަށް ބަލައިގެން ވަކި ރޭޓްތަކެއްގައި ޒަކާތް ދޭން ޖެހެއެވެ. ނަމަވެސް ކޮންމެ ވަގުތަކު ކޮންމެ މިންވަރަކަށް ވެސް ސަދަގާ ދެވިދާނެއެވެ. ސަދަގަތަކީ ހަމައެކަނި މާލީ ދިނުމުގައިވެސް ހަނިކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ މީހަކަށް ތައުރީފެއް ދިނުމާއި، ނުވަތަ ހަމައެކަނި މީހަކަށް ހިނިތުންވެލައިގެން ހުރެ، އޭނާއަށް މާ އަރާމު ނުވަތަ މަރުހަބާ ކިޔާ ގޮތް ހެދުމެވެ.
ހަމައެކަނި ވަކި ގިންތިއެއްގެ މީހުންނަށް ޒަކާތް ލިބިފައިވީނަމަވެސް، ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ސަދަގާގެ ހައްގު ލިބިގެންވެ އެވެ.
އިބްނު ރުޝްދު ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ޒަކާތުގެ ވާހަކަ ނަންގަނެވުނު ފޮތް… ޒަކާތް ވާޖިބުވެގެންވާކަން ގުރުއާނުންނާއި، ސުންނަތުންނާއި، އިޖުމާއުން އެނގެއެވެ. އަދި (ޒަކާތަކީ) ވާޖިބުވެގެންވާކަމެއްކަމާމެދަކު ހިލާފެއްނެތެވެ.”
އިބްނު ހަޒްމު ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ. “(ޒަކާތަކީ) ނަމާދުފަދަ ފަރުޟެކެވެ. މިކަމަކީ ޔަގީންވެފައިވާ އިޖުމާއުއެކެވެ.” ((المحلى)) (4/3) رقم (637).
އިބްނު އަބްދުލްބައްރު ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ. “ޒަކާތުގެ ހުކުމާމެދު ދެނެހުރެ ދެކޮޅުހަދާމީހާ ދަންނާށެވެ. ފަހެ، އެއީ އިޖުމާއުން މީހާ މުރުތައްދުވާނެކަމެކެވެ.” ((الاستذكار)) (3/217).
