ގާނޫނު އަސާސީން ރާއްޖެ ހިންގަން އެކަށައެޅި ތިން ފަލާގައި ވެސް ތިބެން ޖެހޭނީ އިންތިހާބު ކުރާ ބައެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅައި، އެ ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ރައީސް ކަމުގެ މަގާމަށް އިންތިހާބު ކުރި މީހާ 11 ނޮވެމްބަރު 2008 ދުވަހު ހުވާ ކުރި އެވެ. އެ ގާނޫނު އަސާސީން ދިން ޖާގައިގެ ދަށުން ހެދި ގާނޫނުން ގާއިމު ކުރި ރަށު ކައުންސިލާއި އަތޮޅު ކައުންސިލަށް މެމްބަރުން އިންތިހާބުކޮށް އެ މީހުން ވެސް 26 ފެބްރުއަރީ 2011ވި ހޮނިހިރު ދުވަހު މަގާމާ ހަވާލުވި އެވެ. އޭގެ ފަހުން މިދިޔަ 14 ވަރަކަށް އަހަރު ދުވަހު ރާއްޖެ އަތޮޅުތައް ހިންގުމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް ހުންނަނީ އިންތިހާބު ކުރާ މީހެކެވެ. އަތޮޅު ހިންގުމުގައި ގޮތް ނިންމާ މަޝްވަރާ ކުރަން ތިބެނީ ވެސް ރައްޔިތުން އިންތިހާބު ކުރި ބަޔެކެވެ.
ރައްޔިތުން އިންތިހާބު ކުރި މީހާ އަތޮޅު ހިންގަން ހުރުމަކީ ރައީސްކަމުގެ ހުވާ ކުރާ މީހާއަށް ކެތްވާވަރުގެ ކަމަކަންނުވި އެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ މިދިޔަ 14 އަހަރު ގައުމު ހިންގަން އެންމެ އިސްކޮށް ހަވާލުވެ ހުންނަ މީހަކަށް އެއީ ހަޖަމްވާ ކަމަކަން ނުވެ، ތަފާތު ޖެއްސުންތަކާއި އެ މީހުންގެ ރޯލް ކުޑަކޮށް، ބާރު ކުޑަކޮށް، ހުރިހާ ބާރަކާއި ވަސީލަތެއް ކުރިއެކޭ އެއްގޮތަށް މާލެއަށް ނުވަތަ ގައުމު ހިންގާ މީހާގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ޖަމާކުރަން ފެށި އެވެ.
ތިން މަރުހަލާގެ ހިންގުމުގެ ފަށަލަތައް ގާއިމު ކުރުމަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ލާމަރުކަޒީކޮށް ގައުމު ހިންގަން 113 މެމްބަރުން ހިމެނު ހާއްސަ މަޖިލީހުން ނިންނި ޒާމާނީ ތަހުޒީބީ ނިންމުމެކެވެ. އެ ނިންމުމާއެކު ދުރު މުސްތަގުބަލުގެ ތަރައްގީގެ ޕްލޭނަކާއެކު ރާއްޖެ ތަރައްގީކޮށް ހިންގުމަށް ޖާގަލިބިގެންދިޔަ އެވެ. އަދި އެތައް ސަތޭކަ އަހަރެން ވަންދެން ގައުމު ހިންގުމާ ހަވާލުވެ ހުރި މީހާގެ ކޮންޓްރޯލު ދަށުގައި ހުރި ކަންކަންކަމުގެ ތެރެއިން ބައެއް ކަންކަން އަތޮޅުތަކަށް ދޫކޮށްލަން މަޖުބޫރުވި އެވެ.
ގައުމެއްގެ ސަރުކާރަކުން ކުރަން ޖެހޭނެކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލު ކުރާ ކަންކަން ކުރުމުގެ ޖާގަ އާއި ވަގުތު ރައީސަށާއި އޭނާގެ ވަޒީރުންނަށް ލިބިގެންދިޔަ އެވެ. މުޅި އަދި ބޯދާ އުސޫލުން ހުރިހާ ކަމެއް ސަރުކާރުން ކުރާ އުސޫލު ބަދަލުވެ ސަރުކާރެއްގެ ހަގީގީ ހައިބަތާއި ދަރަޖަ ލިބި އެވަރުގެ ކަންކަން ކުރަން ރައީސަށާއި ވަޒީރުންނަށް ވަގުތު ލިބުނެ އެވެ.
އެއީ ރާއްޖޭގެ ދިގުރާސްތާގެ ޕްލޭނާއެއްގޮތަށް ގައުމު ކުރިއެރުވުމަށް އެކަށައަޅަން ޖެހޭ ސިޔާސަތުތައް އެކަށައަޅައި، ސިޔާސަތުތަކާއެއްގޮތަށް ހިންގާތޯ ޔަގީން ކުރުމާއި ދިގުރާސްތާގެ ތަރައްގީގެ ޕްލޭން ތަންފީޒުވާކަން ޔަގީން ކުރުމާއި، އެހެން ގައުމުތަކާ ވާދަކޮށް ކުރި ހޯދާ ގައުމަކަށް ރާއްޖެ ހެދުމެވެ. އަދި އަތޮޅުތަކަށް ދޭ ވަސީލަތްތައް ބޭނުން ކުރަނީ ރަނގަޅަށްތޯ އާއި އެ ވަސީލަތް ނަހަމަގޮތުގައި ބޭނުން ކުރޭތޯ ބެލުމެވެ.
އެކަމުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންނަށް ލިބުނު އުފާވެރިކަން ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށް ހުރިހާ ވެސް ހުރަކަށްވީ ގައުމު ހިންގަން ހުވާ ކުރާ މީހާ އެވެ. އޭނާ ދެކޭ ގޮތުގައި ގައުމުގެ ކޮންމެ ވެލި ފުކެއްގެ މައްޗަށް ވެސް އިތުރު ބައެއްގެ ބައިވެރިވުމެއް ނެތި އޭނާ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ހިންގާލެވޭވަރަށް ގައުމުގެ ވަސީލަތްތަކަށާއި އެހެނިހެން ކަންކަމަށް ކޮންޓްރޯލް އޮންނަށް ޖެހެ އެވެ.
ރައީސްކަމާ ހަވާލުވާ މީހުންގެ ނާގާބިލުކަމުން އެ މީހުން ކުރާނެ ކަންކަން އެ މީހުންނަށް ނޭނގޭ ހިސާބަށް ގޮސް އެ މީހުންނަކީ ރަށްރަށުގެ ބަށިކޯޓާއި ނެރުފައިހައްޓާއި ބައްތި ޖެހުމާއި ބޯޅަދަނޑުގެ ވަށާފާރުލުން ފަދަ ކަންކަން ކުރުމުގައި ޝާމިލުވާން ޖެހޭ ބައެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް ރަސްކަމުގެ ދުވަސްވަރުގައި ވެސް އެވަރަށް ރަށްރަށާއި އަތޮޅުތައް ހިންގުމުގައި ރަސްގެފާނުގެ ދައުރެއް ނުހިންގަ އެވެ. ވަސީލަތްތަކާއި ގޮތް ނިންމުން ވެސް ދޫކޮށްލާފައި އޮތެވެ.
ރަސްރަސްކަލުންގެ ޒަމާން ނިމިގެން ގޮސް 21 ވަނަ ގަރުނުގެ ތަހުޒީބާއި ތަމައްދުންގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ހޯދި ޒާމާނީ ގިނަ ސިފަތައް އެކުލެވޭ ގާނޫނު އަސާސީން ޔަގީންކޮށްދިން އެންމެ އަސާސީ އެއް ކަމަކީ އެކަކުގެ އަތްމަތީގައި ހުރި ވަރަށް ގިނަ ބާރުތަކާއި އިހްތިޔާރުތައް ދޫކޮށްލައި، ގައުމު ހިންގާ މީހާއަށް ވެސް ލިބިގެންވަނީ ވަކިވަކި ބާރުތަކާއި އިހްތިޔާރުތަކެއް ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އެ މިނިވަން ޒަމާނީ ނިންމުން ބޮލާލާ ޖަހައި ފަހަރު ކަމެއް ކުރަމުން އަންނަމުން އެންމެ ފަހުން އެވަނީ އެންމެ 93 މީހުން ހިމެނޭ މަޖިލީހަކުން މިހާރު އެ ވަނީ އިންތިހާބީ މީހަކާ ނުލާ އަތޮޅު ހިންގުމުގެ ފުރުސަތު ދީފަ އެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމުން އަތޮޅު ހިންގުމާއި ވަރަށް ބީރަށްޓެހި ކަމެކެވެ. ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުމާއި ދުރު ނިންމުމެކެވެ.
ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރި ހާއްސަ މަޖިލީހުގެ ބައެއް މެމްބަރުން ވިދާޅުވީ މީގެ 17 އަހަރު ކުރިން 8 އޯގަސްޓް 2008 ދުވަހު ރައީސް މައުމޫނު ތަސްދީގު ކުރެއްވި ގާނޫނު އަސާސީގެ އެންމެ އަސާސީ އެއް ސިފައަކީ އަދި އެންމެ މުހިންމު ބަދަލަކީ އެކެއްގެ އަތްމަތީގައި ހުރި ހިންގުމާއި ގޮތް ނިންމުމުގެ ބާރުތައް ތިން ފަށަލައިގެ ހިންގުމުގެ އޮނިގަނޑަށް ދޫކޮށްލައި، ރައީސްގެ ހަގީގީ މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ކުދިކުދި ކަންކަން ކުރަމުގެ ބަދަލުގައި ރައީސަކީ ތަހުޒީބު ގައުމުތަކުގެ ރައީސުން ކުރައްވާ ކަހަލަ ކަންކަން ކުރަން ވަގުތު ލިބިފައިވާ ބޭފުޅަކަށް ހެދުމެވެ.
އޭނާ ވިދާޅުވީ އެގޮތަށް ހިންގުން ތަރުތީބު ކުރުމުން ލިބޭނެކަމަށް ޔަގީން ކުރި އެންމެ ބޮޑު އެއް މަންފާއަކީ ހުރިހާ ވަސީލަތްތައް އެކަމުގެ އަތުގައި ހުރެގެން ގައުމަށް ލިބެމުންދިޔާ ގެއްލުން ބޮޑު ތަނުން ކުޑަވެގެންދިޔުމެވެ. ސަބަބަކީ ބާރު ހުރި މީހާ އެ ވަސީލަތްތައް ނަހަމަގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމުން އެކަންކަން ބަލާ ހުއްޓުވައި ފިޔަވަޅު އަޅައި އެކަން ރަނގަޅު ކުރަން އޮތް ފުރުސަތު ކުޑަވުމެވެ. އަދި މާ ގިނަ ވަސީލަތް އެކެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުރުމުން ލިބޭ މަންފާއަށް ވުރެ ފަށަލަތަކަށް ބަހާލައިގެން ބެހެލެއްޓުމާއި ބޭނުން ކުރުމުން ލިބޭ މަންފާ ބޮޑުވާނެ ކަމަށާއި އަދި ފާރަވެރި މުއައްސަސާތައް ނުވަދެވެ، ތިން ފަށަލައިގެ ހިންގުމުގެ ދަށުގައި ވަސީލަތް ހުރެ ބަލަހައްޓާ ހެދުމުން ވާނުވާ ވެސް މާ ބޮޑަށް ސާފުކޮށް އެނގޭނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
އޭނާ ވިދާޅުވީ އޭރުން ގައުމު ހިންގަން ހަވާލުވާ މީހާ ވެސް ގައުމު ހިންގަން ޖެހޭނީ ހަގީގަތް ގަބޫލުކޮށްގެން ކަމަށާއި މުޅި ރާއްޖެއަކީ އެ މީހަކު ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ހަދާލެވޭނެ ތަނެއް ކަމަށް ދެކޭ ދެކުން ބަދަލު ކުރަން ގެނެސްފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އިސްލާހަކީ ރާއްޖެ ހިންގުން ލާމަރުކަޒީކޮށް އަދި ތިން ފަށަލަ ހިންގުމަށް ވެސް އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ބަޔަކު ބޭތިއްބުމަކީ ގާނޫނު އަސާސީގައި ލާމަރުކަޒީކޮށް ހިންގަން ކަނޑައެޅި ހަގީގީ އެއް ބޭނުން ކަމަށެވެ.
ވެރިކަމުގެ ބާރުތައް އެއްކުރުމަށް ސަރުކާރުތަކުން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތަކަށް ހުރަސް އަޅައި، ވެރިކަން ހުދުމުހުތާރުވެ ތަޣައްޔަރުވިޔަ ނުދިނުމަށް ގައުމުގެ ތަންދޮރު ދަންނަ މީހުން މަސައްކަތް ކުރުން މުހިންމެވެ. ސަބަބަކީ ރައްޔިތުން ތަނަވަސްކަމާއި މުއްސަނދިކަން އިތުރުކުރެވޭނެ ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތައް ރަށްރަށުގައި، އަތޮޅުތަކުގައި އަދި ސީޓީތަކުގައި ހުރުމެވެ. އެއާއެކު، އަތޮޅުތަކުގެ ރައްޔިތުންނަށް ހައްގު މިންވަރު ހޯދުމާއިއެކު ވައްކަމާއި ހިޔާނާތްތައް މަދުކުރުމަށް ކުރަން އޮތް އެންމެ ބޮޑު މަސައްކަތަކީ ބާރުތައް "ޖަމާކުރުން" ހުއްޓުވައި ލާމަރުކަޒީކުރުމެވެ. ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުން ބޮޑުކުރެވޭ ހިންގުމުގެ ނިޒާމަކީ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމް ކަމަށްވާއިރު މި ނިޒާމް ރޫޅާލުމަށް ކުރެވޭ ކޮންމެ މަސައްކަތްކަތަކުން ރައްޔިތުންނަށް ދާއިމަށް ލިބޭނެ "ރިހުން" ބޮޑުވާނެ އެވެ.
